Ortadoğu dersleri-2

Geçen yazımda Ortadoğu’daki gelişmeleri değerlendiren ilginç bir söyleşiden bölümler aktarmıştım. Ezgi Başaran’ın Graham Fuller’le yaptığı röportajın Kürt sorununa ilişkin bölümü bugüne kaldı.

Fuller’a göre Türkiye, dünyadaki tüm Kürtler için en önemli ülke. Meseleye şöyle bakıyor:

*PKK bir yandan IŞİD ile savaşıyor diğer yandan PKK’nın başını çektiği Kürt hareketi ile Türk hükümeti arasında çözüm için görüşmeler sürüyor. Ortadoğu’nun bugünkü haritasına baktığınızda bu barış görüşmelerinin iki tarafın da lehine olacak şekilde sonuçlanma ihtimali çok yüksek. Çünkü Kürtler ve Türkler birbirinin en yakın müttefiki olarak bu karmaşadan güçlü olarak çıkabilirler. İki taraf da hayal kurmuyor ve bu gerçeği görüyor.

Türkiye için en büyük tehlike ‘mutsuz bir Diyarbakır’dır. ‘Mutsuz bir Diyarbakır’ Türkiye’nin düşmanları tarafından çok kolaylıkla istismar edilebilir. ‘Mutlu bir Diyarbakır’ ise Suriye, İran ve Irak için bir tehdittir. Çünkü bu ülkelere nazaran Kürt meselesini çok daha başarılı bir şekilde yönetiyor.

Süreç zekice yönetiliyor

Çözüm sürecinin nasıl sonuçlanacağı konusunda Fuller, şu kestirimlerde bulunuyor:

*Kürt tarafı bir tür idari ve kültürel özerklik elde etmiş olacak diye düşünüyorum. Minimum hedef bu. Türklerin büyük bölümü ademimerkeziyetçilikten yana aslında. Sadece Kürt şehirleri için değil, tüm Türkiye için… Dolayısıyla sözünü ettiğim özerklik daha geniş bir ademimerkeziyetçiliğin parçası olacak. Bunun dışında müzakerelerin nereye varacağını kestirmem zor. Birçok kişi bana bunun sonunda bağımsız bir Kürt devleti olur mu diye soruyor? Bilmem. Ama Türkiye bu durumu zekice yönetirse böyle bir bağımsızlık ihtimalinin söz konusu olmayacağı kanısındayım. Bağımsızlık, Kürt meselesini yanlış yönettiğinde muhtemel olur.

Şu anda süreç, zekice yönetiliyor. 15 yıl önce kıyasladığımda büyük gelişme görüyorum Türk devleti tarafında. Türkiye toplumunun da Kürt sorunuyla ilgili olgun bir anlayış seviyesine geldiği açık. Çözüm süreci bu şekilde ilerlerse, Türkiye, dünyanın her yerindeki Kürtler için en önemli ülke olur.

Ezgi Başaran’a bu özlü söyleşi için teşekkürler. Her zaman bu kadar bilgi yüklü çalışmalara rastlamıyoruz.

PKK hafife alınmamalıdır

Fuller’in söylemediği ama ima ettiği bir şey daha var. PKK’nın, İD (İslam Devleti) ile bölge (Irak ve Suriye) Kürtler’i yanında savaşa girmesi, rehineler dolayısıyla eli kolu bağlı olan Türkiye’nin bıraktığı boşluğu doldurarak Türkmenler dahil birçok halkın kurtuluşu için can vermesi, örgüte olan bakışı değiştirmiştir. Sadece saygı görmek açısından değil, siyasal dengelerde daha fazla ağırlık kazanmıştır.

Bu durumda Türkiye ile pazarlığında eli güçlenen PKK, hafife alınmamalıdır. Diğer yandan da örgüt artan prestijini ve ağırlığını fazla önemseyip, Türkiye ile yapacağı barışı tehlikeye atmamalıdır. Bundan bütün Kürtler zarar görür. Türkiye’nin istikrarı ve refahı hem Kürtler’in yararına olacaktır hem de bölgeye denge getirecektir.