Seçmenin cevapları

Araştırmaların güzelliği, tahmin ettiklerinizi doğrulamaları; tahmin etmediklerinizi de sizi şaşırtacak bir muziplikle önünüze koymalarıdır. Metropoll araştırma kurumunun son bulguları bu yargıyı doğruluyor.

Ana tespitler şöyle:

1- Seçimlerden bu yana geçen sürede seçmen tercihlerini şu veya bu parti lehine veya aleyhine değiştirmemiş. “Ne dediysem o” diyor. Başka bir deyişle “Benden fikir değişikliği bekleyeceğinize siz benim kararım doğrultusunda aranızda anlaşın ve ülkeyi yönetecek kadroyu ortaya çıkarın.” Bu mesajı algılayıp gereğini yerine getirmeyen parti ve başkanı, vaktinden önce olacağı üç aşağı beş yukarı belli olan gelecek seçimde hak ettiği yanıtı alacak gibi görünüyor.

2- Seçmen çoğunluğu, kuvvetleri (yasama-yürütme-yargı) önce birleştirmek sonra tek adam sultasına sunmak gibi ihtiraslı ama demokrasi açısından son derece sakıncalı bir projeyi onaylamadığını belli etmiş bulunuyor.

3- Erdoğan'ı seçtiği gibi, yani cumhurbaşkanı olarak görmek istiyor. Başkanlık gibi sistemi zorlayacak ve sonu belli olmayan bir maceracılığı istemiyor.

4- Hükümetin ideolojik kamplaşmanın tarafı olmamasını, herkese hizmet etmesini istiyor. Sayın Erdoğan'ın meydanlara çıkıp parti propaganda yapmasını onaylamıyor. Halkın yüzde 61'inin cumhurbaşkanının düzenlediği mitinglerden olumsuz etkilendiği anlaşılıyor. Bu nedenle cumhurbaşkanlığı makamına olan güven birinci sıradan beşinci sıraya inerken Erdoğan'ın konuşmalarının yarattığı olumsuz etki, yolsuzlukların etkisinin bile önüne geçiyor.

Buna başkanlık sisteminde ısrar da eklenince, toplumun yüzde 51'i, AKP’lilerin yüzde 17'si partilerinin gerilemesini Erdoğan faktörüne bağlıyor.

5- Seçimin yükselen yıldızı HDP. Bu partiye barajın aşıran oyların yüzde 3,5'i daha önce AKP'ye oy veren Kürtler’den, yüzde 1,5'i CHP'den, yüzde 1,5'i de yeni seçmenden gelmiş.

HDP'nin başarısında en büyük pay halkın çabuk ısındığı partinin eş başkanı Selahattin Demirtaş olmuş. Onun partisine kazandırdığı oy, partiye verilen oyun iki katı. Özellikle gençleri zekası ve espri kabiliyetiyle yakalamış. Asık suratlı, kavgacı ve kendisini fazlaca ciddiye alan parti başkanlarının yanında güler yüzü ve yerinde şakalarıyla mizahın gücünü lehine kullanabilmiş.

6- Seçmen, belirli bir koalisyon modelinde ısrar etmiyor. Ama tercihler şöyle:

– AKP-MHP yüzde 23
– CHP-MHP-HDP yüzde 20
– AKP-CHP yüzde 8

Bu veriler ya AKP'nin ağır basacağı sağ-muhafazakar ya da AKP'yi dışarıda bırakan çoğulcu bir hükümet tercihini yansıtıyor. Biri düzenin devamından, diğeri değişimden yana. Ama seçmenin büyük çoğunluğu bir AKP-CHP koalisyonunun yürümeyeceği kanaatinde. Böylesi bir hükümeti yeğleyenlerin oranı sadece yüzde 8.

Tüm veriler bir arada değerlendirildiğinde seçmen kesin bir tercih yapmıyor. Mümkün olanı partilere bırakıyor. Ama bir sonuç bekliyor.

7- Seçmenlerin yüzde 56'sı, HDP'ye oy verenlerin de yüzde 70'i “çözüm süreci” konusunda muhatabın İmralı ve Kandil'in değil, parlamentoya taşıdığı HDP'nin olmasını istiyor. Kürtler’in büyük çoğunluğunun çözümü siyaset ve barışçı yöntemlerde araması, rejimin normalleşmesi ve şiddetten arınması açısından son derece önemli.

8- Bir AKP-MHP koalisyonunda son kalan Kürtler’in de AKP'yi terk edecekleri anlaşılıyor. Son dönemde çözüm konusunda AKP'nin yalpalamalarından kuşku duyan Kürtler, MHP ile yapılan işbirliğinde nasıl bir sonuç çıkacağını tahmin edebiliyor.

Özetle seçmen oyunun arkasında duruyor. Süreci yakinen izliyor. Seçtiklerine inisiyatif tanıyıp verdiği temsil görevini işlevsel bir yönetime dönüştürüp dönüştüremeyeceğini gözlüyor. Sonuca göre notunu verecek. Fırsatçılar, pısırıklar ve tembeller sınıfta kalacak.