Kobani’nin kurtarılışı ve etkileri

Suriye-Türkiye sınırı üzerindeki Kobani kentinin 134 gün süren şanlı bir direnişten sonra hilafet devleti kurmak isteyen Selefi cihatçılardan (IŞİD) kurtarılması tüm dünyada yankılandı. Birçok kişi sevindi. Üzülenler de oldu.

Çok daha büyük ve binlerce iyi donanımlı Irak askeri tarafından korunan Musul’u neredeyse kurşun atmadan ele geçiren IŞİD, Kobani kapılarında belirdiği zaman bu küçük kentin bir şansı olmadığını düşündü. Ama Kürtler, Suriye diktatörlüğünün iç savaş nedeniyle bu yöreyi boşaltmasından iyi yararlandılar. Özerk kantonlar kurarak kendilerini yönetmeye başladılar. Bu idari birimleri koruyup koruyamayacakları sorusu ise aylar süren mücadelede IŞİD’i püskürterek yanıtladılar. Kürt direnişçilerinin %40’ının kadın olması Kürt siyasal hareketinin toplumsal niteliği açısından kayda değerdir.

Kobani direnişine bölgenin bütün ülkelerindeki Kürt topluluklarından gönüllüler katıldı. Türkiye’den giden gönüllülerin bir bölümü de IŞİD saflarında savaştılar.

Türk hükümetinin Kobani kuşatması sırasında buradaki insanlık dramına kayıtsız kalmasının başlıca nedeni, direnişin YPG veya ‘Halk Savunma Birlikleri’ önderliğinde yürütülmesiydi. YPG, Türk yönetimi için PKK’nın uzantısından başka bir şey değildi.
Her ne kadar Türk yönetimi, PKK ile barış için pazarlık yapmaktaysa da bu kerhen sürdürülen ve en az tavizle kapatılması gereken bir fasıl olma niteliğini aşamadı. O nedenle fırsat çıkmışken PKK’nın pazarlık gücünü zayıflatacak bir yenilgi Türk yönetimi için yararlı olacaktı. Ne var ki “PKK’nın IŞİD’le terbiye edilmesi” olarak düşünülen bu süreç, Kürtler’in ortak ve azimli direnciyle sonuca ulaşmadı.

Kürtler’i Kobani savunmasında seyirci kalarak gücendiren Türkiye, 200 bin Kobanili’ye sınırlarını açarak güvenlik ve hayati destek verdi. Açtığı koridor sayesinde Kuzey Irak Kürt Yönetimi askerlerinin ağır silahlarıyla Kobani savunmasına yardım için geçişini sağladı. Bu telafi adımları Kürt tepkisini azalttı ama gönül kırgınlığını tamamen ortadan kaldırdığı söylenemez.
 
Yansımalar-Sonuçlar
 
Kobani savunması ve zaferi birkaç bakımdan önemlidir:

•Kürtler, Batılılar nezdinde bölgede etkin bir siyasal aktör ve Selefi cihatçılara karşı verilen mücadelede güvenilir bir ortak statüsü kazanmıştır.

•Gücünü korumasına karşın IŞİD’in saldırganlığının sınırlandırılabileceği ve işlevsel bir işbirliği sonucunda alt edilebileceği anlaşılmıştır.

•‘Arap Uyanışı’ beklenen sonuca ulaşamamıştır ama ‘Kürt Uyanışı’ meyvelerini vermeye başlamıştır. Yaşadıkları yerde yerel yönetimler oluşturarak, sınırlar-ötesi dayanışarak, laik değerler üzerinden Batı ile köprüler kurarak, kadın-erkek eşitliği ve katılımcı siyaset yoluyla Ortadoğu siyasetinde itibar ve etkinlik kazanmışlardır.

•Kobani’yi geri kazanarak, Sincar’ın kurtuluşuna katkıda bulunarak, Kürt siyasal hareketi Türkiye ile olan barış sürecinde sağlam bir pazarlık zemini elde etmiştir. Bu sürecin kesilmesi durumunda 6-12 Ekim olaylarında görüldüğü gibi tahrip gücü yüksek patlamaların olabileceği görülmüştür.

•Türkiye’nin Kobani savunmasına seyirci kalması, İran-Irak-Suriye ve Türkiye Kürtlerini birbirlerine daha fazla yaklaştırmıştır. Hepsinin katıldığı ortak savunma, resmi Türkiye’nin beklentisinin aksine zaferle sonuçlanınca Kürtler arasında ortak kader bilinci daha da güçlenmiştir.

Özetle olan-biten Türk dış politika tercihlerinin iyi bir sınaması olmuştur. Varın notu siz verin.