Kürtler önümüzdeki birkaç haftalık sürede 40 yılın hayali olan Ulusal Kongreyi toplamak için çabalarını sürdürüyor. Bu çabalar sürdürülürken, en bilinmez olan, en az dikkati çeken ise Doğu Kürdistan’ın, bir diğer deyimle Rojhılat’ın durumu.
Son 15-20 yılda Türkiye’de Kürtler üzerine yazıp çizenlerin önemli bir bölümü daha çok Kuzey Kürtlerini, ağırlıkla PKK’yi ele aldılar. Diğer parçalardaki Kürtleri ise gündeme geldikçe öğrendiler.
1991’de Irak’ın ABD’yi işgali sonrasında Güney Kürtleri keşfedilmeye başlandı. Rojava Kürtlerinin keşfedilmesi ise 2011 sonrasıdır.
Şimdi aynı durum, Ulusal Kongre için 22 Temmuz’da Kürt örgüt liderleri ve temsilcilerinin Hewler’de bir araya gelmesinden sonra Rojhılat’a dönük olarak yaşanıyor.
Daha baştan hakkını vererek söyleyelim; Kürt tarihindeki ilk modern parti Rojhılat’ta kurulmuştur. Kürtlerin ilk modern devleti kısa süreli de yaşasa yine Rojhılat’ın Kürt halkına kazandırdığı önemli bir deneyimdir.
Bu parça açısından Kürt tarihine kazandırılmış başka ilkleri de sayabiliriz.
Örneğin Kürtlerin dört parçada ulusal marş olarak kabul ettiği ‘Ey Reqib’, yazarı Güney Kürdistanlı Yunus Dildar olmasına rağmen Kürtlerin Doğu Kürdistan’da kurdukları Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin milli marşıdır. Birilerinin gördüklerinde tüylerinin diken diken olduğu Kürt bayrağı da, bugün kullanılandan küçük bir farkla, ortadaki sarı güneşin etrafında yer alan ve eğitimin önemine dikkat çeken sarı başaklı motiflerle ilk kez Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nde, yani Rojhılat’da kullanılmıştır.
Rojhılat Kürtleri açısından günümüze özgü söylenmesi gereken başka dikkat çekici durumlarda var. Örneğin Rojhılat’taki Kürt partileri, yani Komalalarından PDK’lerine (Kürdistan Demokrat Partisi) kadar neredeyse hemen hepsi silahlı mücadele vermiş ve halen silahlı güçleri mevcut partilerdir.
Son 15-20 yıldır PJAK dışındaki diğer partiler Irak Kürdistanı Bölgesel Hükümetinin kazanımlarını korumak adına silahlı mücadeleyi sürdürmeyeceklerini açıkladılar. PJAK ise son üç yıldır ateşkes konumunda.
Silahlı mücadeleden vazgeçmeleri ancak mevcut silahlı güçlerini korumaları, hem Rojhılat’taki örgütsel bütünlüğün bozulmasına neden oldu, hem de Kürt hareketinin bu parçadaki dağınıklığını artırdı. Bu nedenledir ki Rojhılat’ta hala iki ayrı PDK ve 3 ayrı Komala örgütü var. Bunun yanı sıra bir kısmı İslami tandanslı olan irili ufaklı başka partiler/hareketlerde var.
Rojhılat Kürtleri, son 3-4 yıldır yeniden bir araya gelebilmek için ciddi çabalar harcıyorlar. Kısa sürede farklı siyasi hareket ve partilerin bir araya geleceklerine, aynı örgütlerin bölünmüş versiyonlarının da yeniden birleşeceklerine dair güçlü emareler var.
PKK’den önce Kandil’in son konukları olan PDK-İran ve Komala ile irili ufaklı diğer yapılar, silahlı mücadeleyi bırakınca Kandil’den düze indiler. Halen örgütsel yaşamını dağ koşullarında sürdüren bir tek PJAK var.
İran’da Kürtler dışındaki diğer muhalif kesimlerde güçlü bir örgütsel deneyime sahipler. Her biri aynı zamanda ülke içinde de örgütlü olan Halkın Fedailerinden, Komünistlere ve Halkın Mücahitlerine, Kürtlerden Azerilere ve Farslara kadar tüm kesimler, şu an tetikte bekliyor. Rejimin en ufak sarsıntısında İran halklarının ayaklanacağından hiç şüphe yok. Belki de şaşırtıcı gelecek ama biliyoruz ki İranlı rejim muhalifleri eğer kendi aralarında iktidar kavgasına girmezlerse kısa sürede başarılı olabilecek bir örgütsel birikime ve deneyime de sahipler.
İran’da giderek artan yoksulluk ve işsizlik, yüzde otuzları aşan enflasyon, her gün yaşanan ve neredeyse rutinleşen idamlar, Kürtçeyi yasaklama ve tabelalardan kaldırma girişimleri, giderek güçlendirilen ‘Pastaran’ adlı özel kontra birliklerinin varlığı ve daha sayılacak çok şey rejimin korkusunun göstergeleridir.
Halk rejimin uygulamalarına tepkili.
İran’daki halklar; yani Rojhılat Kürtleri, İran Azerileri, rejimin din adına uyguladığı ceberut baskılar altında inleyen Fars halkı, kendilerini yakacak kadar İran rejimine tepkili olan Kürt Yaresanlar özgürlük sırasının kendilerine geldiğini artık görüyorlar. (evrensel)
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.