Yazıya bayram sabahı oturdum.
Bayram günleri iş yapılmaz, bizde. Ama yazmak bir iş değil, sorumluluk...
Kürtlerde gelenektir. Bayramın ilk günü öncelikle aile mezarlığına gidilir. Eğer bir aile mezarlığı yoksa en yakın mezarlığa gidilir, dua edilir. Akabinde ailenin en büyüğünün evinde bayram seromonisi başlar. Herkesin karınca kararınca katkıda bulunduğu geniş sofradaki yemekten sonra eş, dost, akraba ziyaretlerine başlanır. Kısa ziyaretlerle bir yandan bayram kutlanır, bir yandan da sohbetler eşliğinde ‘ne var ne yok’ konuşulur.
Bunları dedelerden gördük, sonraki nesillerde deformasyon oranı giderek artsa da bu gördüklerimiz Kürdistan’da hep çoğunlukla devam edegeldi. Bu gelenek nispeten göç edilen yeni kentlere de taşındı.
Elbet deformasyonun yanı sıra son 30 yıldır yaşanan savaşın, büyük göçlerin bayramlara eklediği yeni seromonilerde var.
Yoğun göçler nedeniyle milyonlarca Kürt yerinden yurdundan edildi. Birçok Kürt yaşanan ölümler sonrasında olanaksızlıktan ya da yaşamını artık göç ettikleri yerlerde sürdüreceklerini bildiklerinden, cenazelerini memleketlerine göndermediler, gönderemediler.
Artık her şehirde ve neredeyse her mezarlıkta yaşamını savaşta yitiren bir Kürt gencinin de mezarı var. Ailelerin bir kısmı çocuklarına daha yakın olmak için Kürdistan’a gömülmeleri yerine yaşadıkları şehirlere gömülmelerini istedi.
Yani Kürtler, göç ettikleri yerlerde mezarsız da, mezarlıksız da kalmadılar, ne yazık ki…
Bu nedenle göç edenlerimiz de Kürdistan’daki geleneklerini çoğunlukla sürdürdüler. Bayram sabahları mezarlıklara giderek gençlerin mezarları başında dua etmenin yanı sıra barış umutlarını da hep dile getirdiler.
Büyüğün evinde toplanma, oradan eş, dost, akraba ziyaretlerine başlama mezarlık ziyaretlerinden sonradır.
Bu ziyaretlerde konuşulan ‘ne var ne yoku’ öyle hafife almamak gerekir. Bir günde en az 10-12 ev gezilebiliyor. Köylerde kurulan bayram cemaatlerinde ise onlarca, hatta bazı köylerde yüzlerce ailenin bir araya gelmesi söz konusu.
Mezarlık ziyaretlerinde, bayram kutlamalarında kurulan ‘ne var ne yok’ cemaatlerini göz önüne getirdiğinizde, her bayram sonrası neredeyse birkaç konferanstan elde edilebilecek donelerle insanlar yeni bir güne başlayabiliyor. Tabi bir ekleme yapmakta da yarar var: ‘Ne var ne yok’ cemaatlerindeki konferanslardan elde edilen doneler daha hakiki...
Bu bayram konuşulacakların temel konusunun yine ‘savaş’ ve bununla bağlantılı olarak ‘sürec’ olacağına kuşku yok.
Son 30 yıldır daha bir bayram geçmedi ki ‘savaş’ konuşulmasın.
Son 90 yıldır daha bir bayram geçmedi ki Kürde yapılan zulüm anlatılmasın.
Bu bayrama insanlar daha bir umutlu girebilirdi.
Ne yazık ki hükümetin ortaya serdiği dışlayıcı tutum, yeniden karamsar, kaygılı bir bayram yaşanmasına neden oluyor.
Belki de tek olumlu yan, bu bayram da, daha önceki birçok bayramda olduğu gibi çatışma yaşanmayacağına, ölümlerin olmayacağına dönük umut...
Bayram ziyaretlerinde çoğu kez şahit olmuşuzdur. Evladı asker veya gerilla olsun fark etmez, analar daha bir umutludur. En azından, bayram süresince çatışma yaşanmayacağına dönük bir umut vardır yüreklerinde. Bu umutla evlatlarının ölmeyeceği inancını taşırlar.
Anaların 3–4 günlük bayram süresince yaşadıkları bu mağrur umut son 9–10 aydır sürekli yaşanıyor.
Ve ne yazık ki bu umuda bile tahammül yok; birileri yaşam umudunu önemezdeki bir iki seçime kurban etme hevesinde...
“Yaşam, en yüce değerdir,” denir. Bu ‘değer’ şimdilerde anaların yüreğinde sancılı bir umut olarak duruyor.
* * *
Çok ana evladını yitirdi. Bunlardan sonuncusu PYD Eş Başkanı Salih Müslim’in oğlu Şervan Müslim oldu. Şervan’ın şahsında tüm yaşamını yitirenleri saygıyla yâd ediyor, özgür ve ölümsüz bayramlar dileğiyle Salih Müslim’e, Şervan’ın anasına ve tüm analara, babalara, eşlere, kocalara, evlatlara baş sağlığı diliyorum...
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.