Cenevre 2’nin İsviçre’nin Montrö kentindeki toplantısının bu yazının okura ulaştığı saatlerde başlaması bekleniyor.
Cenevre 2, İran’sız, Rojava’sız ve sahadaki muhaliflerin önemli bir bölümü masada olmadan toplanıyor.
Suriyelilerin bir kısmı Kürt Yüksek Konseyi gibi davet edilmediğinden, bir kısmı da Heysem el Menna’nın liderliğindeki Demokratik Değişim İçin Ulusal Koordinasyon gibi davet edildiği halde masada olmayı reddettiğinden konferans salonunda olmayacak.
Başından beri Cenevre 2’nin Batılı düzenleyecileri tarafından en önemsenen örgüt Ahmet el Carba liderliğindeki Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Koalisyonu (SMDK) oldu. Rusya’nın başını çektiği cephe ise neredeyse Suriye yönetiminin temsilcisi oldu.
SMDK’deki üye ve örgütlerin her biri Suudi Arabistan, Türkiye veya Katar tarafından finanse ediliyor. Bundan dolayı olacak ki katılmayan muhalefet SMDK için, “kendilerini bile temsil etmiyor” diyor.
2011 yazında Türkiye’nin girişimi ile temelleri Antalya’da atılan SMDK, Kürtleri ayrı bir ulus, 3. bir güç olarak görmedi. Kürtler ise bir taraftan Arap muhalefetini zorlarken bir taraftan da kendini örgütlemeye başladı. Suriye Kürt Ulusal Cephesi (ENKS) ve Batı Kürdistan Halk Cephesi (MGRK) adıyla vücut bulan Kürt örgütlenmeleri, birlikte hareket edebilmek için yoğun çaba da harcadılar.
Ne yazık ki Kürtler istenilen düzeyde iş ve güçbirliği ortamını oluşturamadılar.
Geçtiğimiz yılın son ayında Erbil’de bir araya gelip kısmi olarak anlaşan ENKS ve MGRK, bu yılın 15 Ocak tarihinde yeniden toplanmak için sözleşmişlerdi. Araylarındaki diyalog hala devam etse bile Cenevre 2’ye Kürtlerin katılımını organize etme açısından önemli olan bu toplantı yapılamadı.
Kürtler arasındaki Erbil toplantısı devam ederken SMDK başkanı Ahmet el Carba alel acele Erbil’e geçerek ENKS yetkilileri ve Kürdistan Bölge Başkanı Mesud Barzani ile görüştü. Hemen akabinde de ENKS, Kürt Yüksek Konseyi’nin işlevsizleştiğini ilan ederek bu Konsey ile ilişkilerini askıya aldı. ENKS, Geçici Yönetim’de yer almayı reddederek iç muhalefete rağmen SMDK’ye katılma kararı da aldı. SMDK’nin 11. Genel Kurulu’nda da Suriye Kürt Demokrat Partisi (el Parti) Genel Sekreteri Abdülhakim Beşar, Ahmet el Carba’nın 3 yardımcısından biri oldu.
SMDK başkanının alel acele yaptığı Erbil gezisi, esasen Erbil’deki ENKS ve MGRK toplantısına bir müdahaleydi. Bu müdahale, görünen o Türkiye’nin de desteği ile yapıldı.
Erbil’de toplanan ENKS ve MGRK, Cenevre konusunda kısmi olarak anlaştığını geçtiğimiz yılın Aralık ayının son haftasında açıklad. Kürt tarafı Cenevre’ye bağımsız gitmeyi zorlayacak, olmadı ortak heyet oluşturarak Suriye Kürtlerini temsilen katılacaklardı.
Bu kararı desteklediğini KCK’de daha sonra açıkladı. Hatta KCK yetkilileri, Erbil toplantısındaki sonuçların kendileri ile Mesud Barzani’nin başkanlığını yaptığı KDP’nin mutabakatı sonucu oluştuğunu da söylediler.
Ancak bu karar yaşama geçmedi. Alandaki kitlesel güç olan MGRK Kürt Yüksek Konseyi olarak Cenevre 2’ye katılmayı zorlarken, diplomatik destekli ENKS Suriye muhalefetinin bir parçası olarak katılmayı yeterli gördü.
Bu arada Kürtlerin SMDK çatısı altında Cenevre’ye gidecek delegeleri açıklandı. Bu delegeler ENKS Genel Kurulu’nda belirlenenler değil, SMDK tarafından ‘sızdırılan’ bazı isimlerdi.
Bu da tartışmalara neden oldu.
ENKS, bu isimleri yeniden tartışarak PYD ile de iyi ilişkileri olan Suriye Kürtleri İlerici Demokrat Partisi (PPDKS) lideri Hamidê Hecî Derwêş’i birinci öncelikli delege olarak açıkladı. Bir diğer delegenin Abdülhakim Beşar olacağı açıklanırken PYD’ye de delegeler arasında yer almaları için açık kapı bırakıldı. Ancak PYD, Kürtlerin Cenevre’ye dolaylı katılmasını reddetti ki Kürt sorununun konuşulmayacağı bir konferansa dolaylı katılmayı kabul etseydiler pekâlâ katılımcısı oldukları ve Cenevre 2’ye de resmen davet edilen Demokratik Değişim İçin Ulusal Koordinasyon aracılığı ile katılabilirlerdi.
Tüm bunlardan açığa çıkan şu: Cenevre 2’de sadece Batı destekli tabansız muhalifler ile Suriye rejimi bir masada buluşacak.
Burada alınacak kararların yaşama geçme şansı yok çünkü sahadaki aktörlerin neredeyse hiç biri masada değil.
Eli güçlenen ise konferansa iki gün kala servis edilen işkence fotoğraflarına rağmen Esad rejimi olacak.
Rusya, İran’ı masadaki taraflardan biri yapmayı başamasa bile Esad’ın ömrünü uzatmayı ve Ortadoğu’daki gelişmeleri kontrol edecek gücünün yok olmadığını göstermeyi başardı.
Bir diğer görünen de şu: Cenevre 2 başlamadan yeni Cenevrelerin hesabı yapılıyor artık...
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.