Bağımsız Güney, Federal Rojava

Kürdistan’ın iki parçası, Başur ve Rojava aralarındaki bütün ayrılıklara rağmen aslında ortak bir süreci tecrübe ediyorlar. Kürdistan’ın her iki parçasının da riskler ve fırsatlarla bezeli, işleri mevcuttan daha kötü ve daha iyi yapabilecek bir tarihsel eşikten geçtikleri aşikar olmakla birlikte, Başur ve Rojava tecrübesini ortaklaştıran bundan fazla bir şey. Bir zamandır sular hem Başur’da hem de Rojava’da doğru, normal mecrasında akmaya başlamış görünüyor. Başur ve Rojava’nın yaşadıklarında ortak olan bu. Başur bağımsızlığa, Rojava federasyona meylediyor. Olması gerektiği gibi, işlerin mecrasına uygun olarak...

Hem Başur’da hem de Rojava’da suları normal mecrasına akıtanın Suriye savaşı ve IŞİD belası olduğuna şüphe yok. Ama galiba bu iki şer hem Kürtlere hem de Kürtlerin etrafındakilerin bir kısmına suların akması gereken mecranın ne olduğunu yavaş yavaş da olsa gösteriyor.

IŞİD’in Musul’u ele geçirip Erbil’e yürümesinin ardından olan biten hem Başur’a hem de Başur’u izleyenlere şunu gösterdi: Bağdat’ın değil Başur’a kendine bile hayrı yok ve petrol gelirlerine dayalı rantiyer bir devlet olmak ısrarı Başur Kürtlerine çürümeden başka bir şey vaat etmiyor. Oluşan iktidar boşluğundan faydalanarak ihtilaflı bölgeleri de kendisine bağlayan Başur için bu iki sonuçtan sıyrılmak tek bir araçla mümkün görünüyor: Doğru düzgün, petrole ve yanaşmacılığa dayanmayan bağımsız bir ulus-devlet. Nitekim, şimdi Başur da bunun peşinde ve daha mühimi Irak Kürdistan’ında işlerin bu mecrada akmasının işin doğrusu olduğuna giderek daha çok mahfil kani oluyor. Bağdat’takiler de dahil olmak üzere Araplar, İsrail, tek tük de olsa Batılı ülkeler bağımsız Kürdistan’ın olması gereken olduğunu teslim ediyor.

Başur’daki kadar belirgin olmasa da, su Rojava’da da doğru mecrasını bulmuş gibi. Dünya’ya kendilerini anlatmak ihtiyacı daha belirgin olduğundan olsa gerek, Suriye Kürtleri başkalarına anlatmakta zorlandıkları demokratik özerklik, demokratik konfederalizm, kanton vs. yerine, federasyon programını savunmaya başladı malum. Suriye’nin kaderinin şekilleneceği Cenevre öncesinde gelen bu yeni adım hem Suriye realitesine daha uygun hem de başkalarına daha kolay anlatılabilir görünüyor. Bölgesel esasa dayalı olarak önerilen federasyon fikri hem Rojava’nın nüfus realitesini hesaba kattığından, hem de sürekli bir olağanüstü hal durumu ima eden demokratik özerklikten ayrıştığından daha çok mahfil için daha hazmedilebilir görünüyor. Bağımsız olmak için ‘yetersiz’, Başur’a bağlanması ise imkansız görünen Rojava’nın hazmedilmesi zor demokratik özerklik programındansa herkes tarafından anlaşılabilir bölgesel federasyon programına sıçraması işleri uygun mecrasına sokmuş görünüyor.

Hülasa, Başur ve Rojava’nın kendi realitelerine daha uygun olduğu kadar bölgeyi çevreleyen güç matrisinde savunulabilir görünen “bağımsız güney, federal Rojava” programı işlerin bugünkü tabiatına daha uygun. Lakin, şu da açık: Bağımsız Güney, federal Rojava”, bugünden yarına becerebilecek gibi de değil. Haddizatında, işler bu mecrada kararlılıkla ilerlemeye başladığında Başur ve Rojava büyük ihtimalle bugün rastlanılmayan türden itiraz ittifaklarıyla karşılaşacaktır. Bağımsız Güney, federal Rojava yolu biraz daha belirginleşirse Tahran, Şam ve Ankara’nın ortak itirazıyla karşılaşması sürpriz olmaz. Bu olduğunda bağımsız Güney, federal Rojava yolunun Kürtler için olduğu kadar bölge için de hayırlı olacağını herkese daha bir kararlılıkla anlatmak gerekecek. (basnews)