Kürdistan Bölge Başkanlık Divanı Başkanı Dr. Fûad Husên, Rûdaw TV’de yayınlanan ve gazeteci Rêbwar Kerîm Welî tarafından sunulan Kevana Sor programına katılarak Kürt Ulusal Kongresinin toplanamaması ve ertelenmesi ve yeni kurulacak Kürdistan Bölge Hükümet kabinesi, muhalefetin hükümete katılımı ve YNK’nin iç sorunları ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Ulusal Kongrenin toplanamamasının başlıca sebebi nedir?
Dr. Fûad Husên: PYD ve diğer Batı Kürdistanlı siyasi partiler arasında büyük bir sorun var. Bu sorun kongre hazırlık komitesi ve kongrenin tutumuna büyük etki ediyor.
Ulusal Kongrenin ertelenmesi ile ilgili Barzani’nin düşüncesi nedir?
3-4 yıl önce Ulusal Kongre ve kongre hazırlık komitesi ile ilgili görüşler dile getiriliyordu. Fakat o dönem siyasi durum müsait değildi. Türkiye’de siyasi sürecin başlaması, Suriye’nin durumu ve Batı Kürdistanlı siyasi partilerin birlikte çalışma kararı Kürt Ulusal Kongresinin toplanmasının önünü açtı. Ulusal kongrenin toplanma önerisi Kürdistan Bölge Başkanı tarafından yapıldı ve hazırlık komitesi oluşturuldu. Fakat bir sonuç alınamadığı gibi Batı Kürdistan’ın siyasi durumunda da değişiklikler oldu. Bu nedenle Batı Kürdistan’daki sorunlar çözülmeden Kürt Ulusal Kongresi toplanmayacaktır.
Ulusal Kongrenin ertelenmesinde bölge ülkelerinin rolü var mıydı?
Bahsettiğimiz Büyük Kürdistan’ın kurulması için ulusal kongrenin bir araç olarak kullanıldığı ise şüphesiz dış müdahaleler olacaktır. Bu konu ile ilgili birkaç açıklama da yapıldı. Halkın umutları da yükseldi. Bu nedenle bölge ve dünya güçlerinin müdahaleleri oldu.
Ulusal Kongrenin amacı neydi? Sadece dünyaya Kürtlerin bir masa etrafında toplanabilecekleri mesajının mı verilmesi idi?
Ulusal Kongrenin amacından bahsedildiği zaman bir çok öneri dile getirildi, bazıları Büyük Kürdistan’ın kurulması için bir amaç, bazıları da Avrupa Birliği veya Arap Birliği gibi bir yapılanmadan söz ediyorlardı. Bazıları ise ulusal bir yönetim oluşturulmasından söz ediyordu. Bu çarpık bir düşünce idi.
Siz Barzani’ye yakın birisiniz. Barzani’nin Ulusal Kongrenin toplanmasındaki amacı neydi?
Barzani’nin amacı Kürtlerin ortak tavır alması idi ve dünyaya Kürtlerin bir ulus ve bunun kimliğimiz olduğunu söylemekti. Doğrudur Kürtler parçalanmıştır, fakat biz bir ulusuz. Her parçanın kendine has bir durumu var. Ancak bu ulusun mesajı, diyalog, barış ve siyaset yolu ile amaçlarına ulaşmaktır. Kongrenin amacı uzak dünyaya siyasi bir mesaj vererek Kürtlerin bir millet olduğunu var olduğunu söylemekti. Bu milletin haklarının olduğunu ve amaçlarına ulaşması gerektiğini belirtmekti.
Uzak dünyadan kastınız Amerika’mı?
Amerika ve Avrupa.
Ulusal Kongrenin düzenlenme dönemi mi?
Bu şekilde hayır. Çünkü çarpık bir şekilde yapıldı. Şu an kongrenin düzenlenmesi için uygun fakat kongrenin amacı değiştirildi.
Kongrenin politik amaçlarını kim değiştirdi?
Birçok görüşme yapıldı, fakat tüm görüşmeleri açıklanamazdı. Her şeyden söz edebilirsiniz fakat sonuca ulaşmamışsa neden medya üzerinden konuşulsun ki.
Sizce sorun kongreye katılım düzeyinde mi yaşandı, Kürdistan Bölgesi tanınmış federal bir bölge, fakat diğerleri siyasi partilerdi?
Davetiye Kürdistan Bölge Başkanı tarafından siyasi güçlere gönderildi. Hazırlık komitesi siyasi güçlerin temsilcileri idi. En son onlar karar aldılar. Ancak Kürdistan Bölgesi anayasal düzeyde bir bölge olduğu için kendi ekonomik ve toplumsal çıkarlarının hesabı yapmak zorundadır.
Kürt Ulusal Kongresi başkanlığının geçici veya eşbaşkanlık sisteminde olması yönünde öneriler oldu, ancak Barzani bu önerileri reddetti
Bu soruyu Hazırlık Komitesi üyelerine sorun. Onlar sorunun derinliğine inemediler. Bundan önce kongreye kaç kişinin katılacağına dair tartışmalar vardı. 600 delegenin katılımı ve 300 misafirin olmasını gerektiğini dile getirdiler. 1000 kişiyi kongreye davet etmek çarpık bir düşüncedir. Bunu nasıl örgütleyeceksin? 600 delegeyi nasıl tüm güçler arasında dağıtacaksın? Örneğin, Doğu Kürdistanlılar her parça için 150 delegenin olması gerektiğini öneriyorlardı, ancak bazı güçler kendi etkilerinin daha fazla olduğunu söyleyerek bunu kabul etmiyorlardı.
Kim kabul etmiyordu?
Mesela PKK, kendi etkisinin daha fazla olduğunu söylüyordu ve Kuzey Kürtlerinin nüfusunun fazla olmasından bahsediyordu. Bu da ayrı bir sorundu.
Barzani’nin Amed ziyareti, PKK ve Hewlêr’in yakınlaşmasının nedeni olabilir mi?
PKK ve Türkiye şu an diyalog sürecindeler. Bazen diyaloğun durduğu veya devam ettiğine dair açıklamalar yayınlanıyor. Açık ki Türkiye Öcalan ile diyalog halinde ve diyalog devam ediyor.
Son olarak sayın Neçirvan Barzani ile Türkiye’yi ziyaret ettiniz. Onlar barış süreci ile ilgili ne diyorlar, bu süreçten umutlular mı?
Onlar bir paket sundular ve bu paketin sürecin başlangıcı olduğunu söylüyorlar. Diğer taraf ise bu paketin az ve içinin boş olduğunu söylüyor. Tartışmalar diyalog prensibini reddetme üzerine değil, taleplerin yerine getirilmesinden kaynaklanıyor.
İçinde Kürtlerden bahsedilmeyen bu paket ile ilgili siz neler düşünüyorsunuz?
Onlar bunun bir süreç olduğunu ve devamlılığının olacağını söylüyorlar. Seni bilgilendirmek için, Kürdistan Bölge Başkanı ve Başbakan’ın Türkiye ziyaretleri sürecin başlamasına yönelikti. Bu öneri Kürdistan Bölge Hükümeti Başbakanı tarafından Türkiye Başbakanına yapıldı. Onlar Kürdistan Bölgesini dinlediler ve bu sürece uzak değiller.
Peki, neden hem Türkiye hükümeti hem de PKK bundan söz etmiyor?
Bu Türkiye’nin iç sorunu, fakat bizi de bağlıyor. Kürtlerden söz ediliyor ve biz her iki taraf da Kürdüz. Ayrıca Kürdistan Bölgesi ve Türkiye ilişkileri de var.
PKK yönetiminin değişmesinin sürece etkisi oldu mu?
Bir süredir sert açıklamalar yapılıyor, ancak süreç devam ediyor.
Kürdistan Bölge Başkanlığı ile Qandil arasında bir temas var mı?
Evet. İlişkilerimiz var.
Bu ilişkiler barış süreci ile ilgili mi yoksa Batı Kürdistan mı?
İki Kürd nerede birbirini görse Kürtlerden söz eder.
Barzani ve Cemil Bayık arasında hiç temas oldu mu?
Bilmiyorum.
Size göre olması iyi midir?
Şüphesiz ki olması iyidir.
Sayın Barzani, Kürt Ulusal Kongresi Hazırlık Komitesi aracılığı ile Qandil’e mesaj gönderiyor mu?
Sayın Barzani birçok yolla mesaj gönderebilir, hazırlık komitesine ihtiyacı yok.
Goran Hareketi’nin yeni kurulacak hükümete katılımını ne kadar gerçekçi buluyorsunuz?
Bu karşılıklı görüşmelerde belirlenecek.
PDK ve YNK’nin alternativi olduğunu söyleyen Goran Hareketi, hükümete katılabilir mi?
Umut etmek yanlıştır çünkü hükümet kurma görüşmeleri başlıyor. Bu hafta içinde hükümeti kurma görüşmelerinin başlayacağına inanıyorum. Görüşmeler açık olacak.
PDK ve YNK arasındaki ortaklığın aynısı PDK ve Goran Hareketi arasında da olacak mı?
Ortaklık program ve süreklilik üzerinden belirlenecek. İnsanların birçok şey vardır fakat bazen birbirleri ile çalışamazlar. Bu nedenle ortaklıktan söz ettiğiniz zaman, sürekli olacak bir bilinci oluşturmalısınız.
Bu hazırlık Goran Hareketi’nde var mı?
Bu açıdan Goran Hareketi’ni değerlendiremem. Görüşmeler başlayacak ve bu görüşmeler ortaklık temelinde olacak.
Barzani’ni tüm kesimlerin katılmasını veya sadece PDK ve YNK?
Sayın Barzani tüm kesimler ile görüşmeler yapılması gerektiğini düşünüyor ve bu görüşmeler temelinde hükümetin kurulmasını istiyor.
Süleymaniye’de var olan durum Kürdistan Yurtseverler Birliği-YNK’nin Kürdistan Bölgesi Parlamento seçimlerinde kaybetmesinden sonra oluştu. Bu partinin durumu Kürdistan’da bir krize neden olabilecek noktaya geldi mi?
Bir kriz var ve bu büyük bir kriz. Kürdistan Bölgesinin balansı PDK ve YNK’nin elindeydi. Eğer bir ortağınız varsa ve bir krizdeyse bu sizi de etkiler. Bu kriz Süleymaniye’de başladı ancak tüm Kürdistan Bölgesine etkisi oldu. Bir yol bulunması gerekiyor ve bu yolu YNK’nin yöneticilerinin bulması gerekiyor. Onlar bir karar alamazsa hiç kimse alamaz.
Celal Talabani’nin hastalanmasından sonra, Barzani birçok kez YNK politbürosu ve Talabani ailesi ile temas halindeydi. Ayrıca YNK politbüro toplantısına da katıldı. Ancak son dönemde bir uzaklaşma oldu. Acaba YNK bunu istemiyor mu?
Hayır. Mam Celal’in hastalanmasından sonra Barzani, bir hafta da iki defa Süleymaniye’ye gitti.
Ancak seçimlerden sonra gitmedi?
Hala ilişkiler var. Ancak sorun YNK’nin içinde.
Bu sorunun kaynağı stratejik anlaşma mı, özellikle Kürdistan Bölge Başkanlığının süresinin uzatılmasından sonra?
Hayır, öyle değil. Irak parlamentosu seçimlerinde de YNK az oy aldı. Eğer bir neden arıyorsan, sorunun derinine inmelisin. Ancak eğer çözüm arıyorsan, şu anda bulabilirsin çünkü bu sorunun tarihi bir geçmişi var. YNK’nin sorunları eskidir.
Siz, YNK’nin sorunlarının plinom ve kongre ile çözülebileceğine inanıyormusunuz?
Umut ediyorum. Eğer YNK yöneticileri uzlaşır ve herkes kendi rolünü ve karşısındakinin rolünü kabul ederse, bir süre daha YNK’yi politbüro olarak yönetebilir ve sorunlarını çözebilirler.
Sayın Barzani sürekli olarak temas halinde. YNK’ye önerileri var mı?
Başkan Barzani, YNK içinde bir birliğin olmasını istiyor çünkü YNK’nin durumu Kürdistan Bölgesini etkiliyor. Doğrudur, seçimlerde sandalye sayıları azaldı ancak YNK’nin yapabilecekleri bellidir. Örgütleme gücünün dışında coğrafi, ekonomik ve asayiş gücü olarak yapabilecekleri bellidir. Bu nedenle YNK bölünürse, bunun etkileri de olacaktır. Kürdistan Bölge Başkanlık Divanı Başkanı Dr. Fûad Husên, Rûdaw TV’de yayınlanan ve gazeteci Rêbwar Kerîm Welî tarafından sunulan Kevana Sor programına katılarak Kürt Ulusal Kongresinin toplanamaması ve ertelenmesi ve yeni kurulacak Kürdistan Bölge Hükümet kabinesi, muhalefetin hükümete katılımı ve YNK’nin iç sorunları ile ilgili açıklamalarda bulundu. (Çeviri: Dengê Azad)
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.