Bağdat Uluslararası Havaalanı’na düzenlenen füze saldırısı sonrasında İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Genel Komutan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in öldürüldüğü bildirildi.
Haberi ilk olarak Irak devlet televizyonu duyurdu. İran devlet televizyonuna göre, İran Devrim Muhafızları da Kasım Süleymani’nin öldürüldüğünü doğruladı.
ABD’den açıklama
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ise bir açıklama ile Kasım Süleymani’nin ABD operasyonuyla öldürüldüğünü duyurdu.
“ABD ordusu, Başkan’ın yönlendirmesiyle, yurt dışındaki ABD personelini korumak için, ABD’nin terör örgütü kabul ettiği İran Devrim Muhafızları – Kudüs Gücü’nün lideri Kasım Süleymani’yi öldürerek kararlı bir savunma eylemi gerçekleştirdi.
“Süleymani aktif olarak Amerikan diplomatlarına ve hem Irak hem de bölgenin geri kalanındaki Amerikalı görevlilere saldırma planları hazırlıyordu. General Süleymani ve emrindeki Kudüs Gücü, yüzlerce Amerikalının ve koalisyon üyesinin öldürülmesinden ve binlercesinin yaralanmasından sorumluydu.”
ABD’nin üstlendiği saldırıda Süleymani’nin yanı sıra Irak’taki Şii milis grubu Haşdi Şabi’nin Komutan Yardımcısı Mehdi el-Mühendis ve örgütün havalimanı protokol görevlisi Muhammed Rıza dahil 7 kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
ABD Başkanı Donald Trump da haberlerin ardından Twitter hesabından sadece Amerikan bayrağının olduğu bir paylaşım yaptı.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) January 3, 2020
İran’dan tepki
Saldırının ardından İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Twitter hesabından paylaşımlarda bulundu.
ABD’nin, saldırısını “suikast” ve “uluslararası terörizm” olarak niteleyen Zarif, “Son derece tehlikeli ve aptalca bir gerilim tırmanışı. ABD bu haydutça maceraperestliğin tüm sonuçlarından sorumludur” dedi.
The US' act of international terrorism, targeting & assassinating General Soleimani—THE most effective force fighting Daesh (ISIS), Al Nusrah, Al Qaeda et al—is extremely dangerous & a foolish escalation.
The US bears responsibility for all consequences of its rogue adventurism.
— Javad Zarif (@JZarif) January 3, 2020
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de, Süleymani suikastinin ardından yaptığı açıklamada “Süleymani’yi öldüren suçluları mutlak bir intikam bekliyor. Süleymani’nin öldürülmesi, ABD ve İsrail’e karşı direnişin motivasyonunu ikiye katlayacak” dedi.
Hamaney ayrıca Süleymani’nin ölümü nedeniyle İran’da 3 günlük yas ilan etti.
İran Devrim Muhafızları Ordusu Eski Genel Komutanı Muhsin Rızai de Twitter hesabından paylaştığı mesajında, “Kasım Süleymani, şehit kardeşlerine katıldı ancak ABD’den acı bir intikam alacağız” ifadelerini kullandı.
İran Savunma Bakanı Tuğgeneral Amir Hatami’den de “Tahran, Süleymani’nin öldürülmesi için ezici bir intikam alacak” açıklaması geldi.
Kasım Süleymani’nin öldürülmesi ne anlama geliyor?
Kasım Süleymani, ABD ile birlikte İran’ın bölgedeki en büyük rakipleri Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de bölgedeki milis güçlere destek vermekle suçladığı, İran’ın ülke dışındaki operasyonlarından sorumlu komutanı.
1998’de Kudüs Gücü’nün komutanı olan Süleymani, Lübnan’da Hizbullah’la, Suriye’de Baas yönetimiyle ve Irak’taki Şii silahlı gruplarla İran’ın ilişkilerini daha da yakınlaştırmada önemli rol oynadı.
İsrail ve bazı Arap ülkelerinin istihbaratları tarafından defalarca suikast girişiminde bulunulduğu ve her seferinde bu girişimlerin engellendiği belirtiliyor.
Kudüs Gücü, ABD’nin “yabancı terör örgütleri” listesinde yer alıyor.
İran ordusunun en önemli yöneticilerinden, üst düzey komutanlarından birinin ABD tarafından öldürülmesi, İran ve ABD arasındaki gerilimin çok daha ciddi boyutlara ulaşabileceğini gösteriyor.
Süleymani’yle birlikte öldürüldüğü iddia edilen El Mühendis de, Amiri’den sonra Irak’taki Haşd-i Şabi güçlerinin ikinci önemli komutanıydı. Hizbullah Tugayları’nın komutanı olan El Mühendis, yaklaşık bir yıl önce verdiği bir röportajda Kasım Süleymani’yle ilişkisi için “bir askerin komutanına olan bağlılığı gibi” demişti.
ABD, 8 Nisan 2019’da Haşd-i Şabi’yi “terör örgütü” olarak kabul ettiğini açıklamıştı.
Orta Doğu uzmanları, Twitter üzerinden operasyonun önemini ve olası sonuçlarını değerlendirdi.
Washington merkezli Ortadoğu Enstitüsü Direktörü Charles Lister, “Süleymani’nin öldürülmesinin sonuçlarını tahmin etmek zor, bu Ortadoğu’da son yılların en büyük haberi” dedi, ABD’nin yakında Suriye ve Irak’tan tamamen çekilebileceğini yazdı.
Global Politikalar Merkezi’nin Devlet Dışı Aktörler Programı Direktörü Hassan Hassan da, “İran, ABD’nin vereceği olası yanıt konusunda fazla rahat davrandı” diyerek, İran’ın son haftalardaki eylemlerini sıraladı:
“ABD’nin insansız hava aracını düşürdü-Suudi Arabistan’ın petrol tesislerine saldırdı. Amerikan üssüne saldırıp bir Amerikalı müteahhidi öldürdü. ABD büyükelçiliğine saldırı organize etti. Tüm bunların ardından Süleymani yenilmez olduğunu düşünerek rahatça ortada dolanmaya devam etti.”
Irak’ta çalışan gazeteci ve araştırmacı Patrick Osgood ise “ABD ya İran’la savaşa hazır -ki böyle olması düşük bir ihtimal- ya da büyük bir gaz tankerine bir sigara atıp çekildi, Iraklıları da bunun sonuçlarını yaşamak üzere arkasında bıraktı” yorumunu yaptı.
Ne oluyor?
ABD’nin Irak’ta İran destekli Haşdi Şabi’ye dönük hava saldırıları Bağdat’taki ABD Büyükelçiliği önünde yılbaşı arifesinde protesto edilmiş, protestolar zamanla elçiliği basma girişimine dönüşmüştü.
Protestocular binanın camlarını kırarken, bazı noktaları ateşe vermiş; saldırı üzerine ABD’nin Bağdat Büyükelçisi ve elçilik personeli binadan ayrılmak zorunda kalmıştı.
ABD Başkanı Donald Trump bu olayın ardından verdiği mesajlarda İran’ı hedef almıştı: “(Irak’taki) herhangi bir tesisimizde herhangi bir can kaybından, yaralanmadan veya zarardan tamamen İran sorumlu tutulacaktır. O durumda çok büyük bir bedel ödeyecekler. Bu bir uyarı değil, tehdittir.”
Bu gelişmeler üzerine bölgeye asker gönderileceği duyurulmuştu.
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, “Yaklaşık 750 asker bölgeye derhal intikal edecek” demiş ve ek güçlerin de önümüzdeki günlerde bölgeye gitmek üzere hazır olacağını açıklamıştı.
Kasım Süleymani’nin de öldürüldüğü hava saldırısı bu sıcak gelişmelerin üzerine geldi.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.