ABD’den alınması planlanan füzesavar sistemi IMF’den gelecek kredinin yarısına mâlolacak. Amerikan Patriot sistemlerinin 12 milyar liralık maliyeti, Türkiye’nin 2010 bütçesinin yüzde 4’üne, savunma bütçesinin ise yüzde 60’ına eşit. IMF’den 15 milyar dolar kredi bekleyen Ankara, bu kredinin yarısını Patriot’lara harcamaya hazırlanıyor..
Hükümetlerarası silah satışının en büyüklerinden biri olarak kayıtlara geçecek olan Türkiye’nin ABD’den satın alması gündeme gelen hava savunma ve füzesavar sistemlerinin ekonomik maliyeti, dudak uçuklatacak cinsten.
Uzun menzilli hava savunma ve füzesavar sistemleri satmak için Kongre’den onay isteyen Amerikan Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon), Türkiye’ye göndermeyi planladığı askerî malzeme, “13 ateşleme bataryası, 72 PAC-3 füzesi, çeşitli başka füze türleri ve ek malzemeleri” olarak açıklandı.
Bu alım gerçekleşirse, bir süredir ABD’nin en fazla silah alan ülkeler listesinde gerilere düşen Türkiye, eski konumuna geri dönmüş olacak. Satışı için onay istenen bütün ünitelerin alınması durumunda, programın Türkiye’ye maliyeti 7.8 milyar doları (yaklaşık 11.7 milyar lira) buluyor.
Türkiye’nin, PAC-3 füze sistemini, bölgesel tehditlere karşı almak istediğini belirten Pentagon’a bağlı Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı, “Türkiye, bölgede, barış ve denge unsuru olarak ABD’nin ortağıdır.
NATO’nun müttefikinin etkili bir savunma kapasitesine ulaşmasına ve bölgede kabul edilebilir bir askerî denge oluşturmasına yardımcı olmak, ABD’nin ulusal çıkarıdır” açıklamasını yaptı.
Başka bir ifadeyle bu devasa alışverişin siyasal tabanı Atlantik’in ötesinde çoktan oluşmuş durumda. Türkiye açısından ise, Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın, 2007 martında açtığı 12 adet hava savunma füzesi satın alınmasını öngören ve henüz sonuçlanmayan ihale, ordunun halihazırda böyle bir ihtiyaç tanımladığını ortaya koyuyor.
Pentagon’un Kongre’ye yaptığı izin başvurusunun da bu ihaleyle bağlantılı olma olasılığı yüksek. Manzara, iki tarafın bu alışveriş için oldukça istekli olduğunu gösteriyor.
IMF’den istenen paranın yarısı
Türkiye için halen en ucuz kredi kurumu özelliğini koruyan IMF ile 2008 mayısında sona eren stand-by anlaşmasının ardından, iki yıla yakın süredir yeni anlaşma görüşmeleri sürüyor. Uluslararası piyasalardan yaklaşık yüzde 7 oranında faizle borçlanan Türkiye, IMF’den yüzde 2.3 oranında bir maliyetle kredi kullanabiliyor.
Geçen yılın sonlarında IMF’den talep edilen para 25 milyar dolar olarak telaffuz edilirken, uzmanlar mevcut koşullarda rakamın 15 milyar dolar civarına gerilediğini belirtiyor. IMF’den gelecek kaynağın 15 milyar dolar olduğu kabul edilirse, füze sistemlerine ödenecek para da bunun yaklaşık yarısına denk geliyor.
Türkiye’nin ABD’den savunma füze sistemleri alma kararını Taraf’a değerlendiren ekonomistler, harcamaların askerî savunmalara değil ülkenin büyümesi için altyapıya yapılmasını istedi.
Füzeden önce, sele önlem alın
Bu yılki 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamalarında dillendirilen, “Güçlü ordu güçlü Türkiye” sloganını hatırlatan gazeteci yazar Prof. Dr. Mehmet Altan “Japonya ve Almanya, Türkiye’den daha güçlü, ama orduları yok.
Orduya ve savunmalara giden paralar halkın, toplumun zenginliğine gitse daha güçlü olmaz mıyız?“ diye sordu. “Silahlanacağımıza, bu kadar füze alacağımıza, şiddetli yağmurla 33 insanımızın ölümünü engellemeye çalışsak daha iyi olmaz mı?” diye konuşan Altan, şöyle devam etti:
“Askerî tehlikeye göre silah alımları oluyor. Bunu kim neye göre tahlil ediyor? Bu silah satışlarından kimler komisyon alıyor? Bu silah alınmalarında kimler nasıl karar veriyor? Bu alımlardan sonra kimler zengin olacak? Bu soruların cevaplarını bilmiyoruz.
Bunlar kamuoyu ile paylaşılmıyor. Bunların bilinmesi gerekiyor. Bu silahlar ödediğimiz vergilerle alınıyor. Ancak biz bunun hesabını soramıyoruz. Bunlar tartışılmadan bu tür harcamalar yapılıyor. Yoksulluğu işsizliği bu kadar fazla olan bir ülkenin ne kadar güvenliğe ihtiyacı var.”
Silah harcaması kısıtlanmalı
Füze sistemlerinin doğrudan IMF’den gelecek kaynakla ilişkilendirilmemesi gerektiğini belirten Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ise, Türkiye’nin savunma harcamalarından tasarruf yapması gerektiğini söyledi.
Gürsel, “Türkiye’de işsizlik artıyor. Büyümeye ihtiyaç var. Savunma, kamu harcamaları ve hatta sosyal harcamaların büyük bir bölümü, büyümeyi destekleyecek yatırımlara yapılmalı. Mesele füze meselesi değil. Türkiye Kürt meselesini, Kıbrıs meselesini çözsün. Altyapıya yatırım yapsın. Zaten büyüme olur” dedi.
Füzelerin maliyeti savunma bütçesinin yüzde 58’ine denk Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Türkiye’nin 2010 ve 2011 yıllarına ait toplam tahmini bütçeleri sırasıyla, 297.4 milyar TL ve 330.3 milyar TL düzeylerinde bulunuyor.
Aynı yıllarda Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na dağıtılmış toplam savunma bütçeleri, 2010 için 20.3 milyar TL, 2011 için 22.5 milyar TL olarak görülüyor. Söz konusu savunma sistemleri için harcanacak para 2010 yılı tüm savunma harcamasının yüzde 58’ine tekabül ediyor.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.