Zam fırınların üretim kapasitelerinin düşük olması nedeniyle birim maliyetlerinin yükselmesinden kaynaklanıyor.
Fırıncılar Federasyonu rakamlarına göre, Türkiye'de ruhsatlı 20 bin civarında fırın ekmek üretimi yapıyor.
Bu rakamın yaklaşık yüzde 20'si civarında (4 bine yakın) işletme, merdiven altı üretimle sektörde haksız rekabet yaratıyor.
Fırın sayısındaki fazlalık ve merdiven altı üretimin önlenememesi, fırıncıların kapasitelerinin yüzde 25-30'unu kullanarak üretim yapmasına yol açıyor. Yani bir işletmede harcanan enerjiyle, çalışan işçiyle ve verilen kirayla günde bin ekmek üretilmesi gerekirken sadece 250-300 ekmek imal ediliyor.
Bu durum, ekmekte birim maliyeti yükseltiyor. Maliyet yükselince zarar eden fırıncılar da bağlı oldukları oda ve federasyondan zam talep ediyor.
Un fiyatları geriledi
TMO'nun açıkladığı rakamlara göre, unun ekmek maliyeti üzerindeki payı yüzde 21'i buluyor. Bu kadar önemli etkiye sahip unun 50 kilogramlık çuvalları ise kasım rakamlarına göre ortalama 42,96 liradan 39,33 liraya geriledi.
"Kapasite yüksek olsa ekmek ucuzlar"
Bursa Fırıncılar Odası Başkanı Talip Andiç, Bursa'da ruhsatlı 400 fırının yüzde 25-30 kapasite ile çalıştığını belirterek, "Kapasite düşük kalınca fiyatlar yüksek oluyor. Yüzde 70 ve üzerinde kapasite ile çalışsak fiyatlar yüzde 10 daha ucuzlar. Maliyetlerimiz yüksek ancak bu yıl biz zam yapmayı planlamıyoruz" dedi.
Tüketiciler Birliği yetkilileri de ülkede denetimin etkili olarak yapılamaması, programsız şekilde, ihtiyaç olmadığı halde halen fırınlara ruhsat verilmesinin cezasını vatandaşların çektiğini öne sürdü.
Fırın sayısındaki fazlalık yüzünden ekmeğe yüzde 10-15 zam yapılacağını dile getiren yetkililer, "Halkın önemli bölümü karnını ekmekle doyuruyor. Birçok aile eve aldığı 50-75 kuruşluk bir ekmeğin hesabını yapıyor. Belediyeler her önüne gelene fırın ruhsatı vermezse halk daha ucuza ekmek yiyebilir. İnsanların ekmeğiyle oynanıyor" dedi.
Belediye fırınları ucuza satıyor
Ülke genelinde birçok belediyenin bünyesinde açılan fırınlar yüksek kapasiteli üretim yapıyor. Bu yüksek kapasitedeki üretim, ekmekteki birim maliyeti normal fırınlara göre daha aşağıda tutuyor.
Bu durum, en çok vatandaşa yarıyor. Bugün 75 kuruştan satılan 300 gramlık ekmeğe zam yapılması planlanırken, Bursa'da kurulu büyükşehir belediyesi fırınında 400 gram ekmek 50 kuruştan satılıyor.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.