Yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimi ve İsrail’in, Gazze’ye saldırısı bir başka gelişmeyi kamuoyunun gözünden kaçırmış oldu. Kürdistan parlamentosu, Kürtlerin kendi kaderlerini tayin hakkını belirlemek amacıyla, referanduma gidilmesine yönelik yasayı kabul etti. Böylelikle “Bağımsız Kürdistan”a giden yolun önü açılmış oldu.
Musul başta olmak üzere bazı yerleşim birimlerinin “IŞİD güçlerinin” eline geçmesi ile birlikte Irak’ta öteden beri var olan bölünme iyice gün yüzüne çıktı. Kürtler bu bölünmüşlük ve kargaşa içinde kendileri için yeni bir yol arıyor, geleceklerini bugünden kurmaya çalışıyorlar. Atacakları adımlar ne yönde olursa olsun, Türkiye’nin alacağı tavrın ehemmiyetinin bilincindedirler. Bu nedenle ikili ilişkileri geliştirmek, bir “söylem birliği” yaratmak için elden gelen çabayı gösteriyorlar. Türkiye devletinin ve toplumunun bakış açısını merak ediyorlar.
Irak Kürtleri için, hükümetin yanı sıra, muhalefet partilerinin, entelektüel camianın, gazete köşe yazarlarının düşünceleri de çok önemlidir. Sırf bu amaçla Türkiyenasi (Türkiye’yi tanımak) adlı aylık bir dergi çıkarıyorlar. İsminden de anlaşılacağı gibi aynı zamanda Türkiye’de olup bitenler hakkında bilgi sahibi olmak, bu bilgileri kendi insanlarına aktarmak için çalışmalar yürütüyorlar.
Geçen günlerde, derginin Genel Yayın Yönetmeni Shwan (Şivan) Taveng, İstanbul’da bazı görüşmelerde bulundu.
Türkiye, 1991 yılında Kürt liderler Mesud Barzani ve Celal Talabani ile siyasi ilişkiler geliştirdikten sonra bile, Irak Kürtlerine yönelik “tehditkâr” politikasından vazgeçmedi. Bağımsız Kürdistan, Türkiye’nin “kırmızıçizgisi” olmaya devam etti. Kürtlere karşı temel yaklaşımı “güvenlik” çerçevesinde oldu. Gün geldi Türkiye’nin Kürtlere karşı tavrı değişmeye başladı.
Taveng’e göre, bu bakış açısı 2008 yılından sonra revizyona uğradı. İlişliler karşılıklı çıkar temeli üzerinden yürütülmeye başlandı.
Taveng’in şu söyledikleri önemlidir: “Devam eden ekonomik ilişkiler mükemmel durumdadır, siyasi ilişkiler ise dostane bir biçimde devam ediyor. Ancak iki toplum arasında bir diyalog eksikliği var. Birbirimizi tanımaya çalışmalıyız.”
Shwan Taveng’in şu söylediklerine de kulak verelim: “Şimdi, eşitlik temelinde bir işbirliği ve ortaklık geliştirmek istiyoruz. Karşılıklı saygıya dayanan işbirliği iki tarafın da çıkarına uygundur.
Biz insanlık âleminin itibarlı bir üyesi olmak istiyoruz. Burada Türkiye’nin bize vereceği destek çok önemlidir.”
Bir devlet için ne lazım?
Siyasi ve toplumsal irade, ekonomik potansiyel, ciddi bir fikir hayatı...
Bugün Erbil sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir merkez konumundadır.
Yıllardır bu bölgede demokratik seçimler yapılmaktadır.
Parlamento, hükümet, muhalefet, yerel yönetimler...
Taveng’in söylediklerine kulak vermeye devam edelim: “Irak bu dakikadan sonra bütünlüğünü sağlayamaz. Sünniler ve Şiiler arsındaki ilişkileri tarif edecek olursak bunu ‘düşmanca bir ilişki’ olarak nitelendirebiliriz. Birbirlerinin kanını döküyorlar. Bu panoramadan ‘birleşik bir Irak’ çıkarmak mümkün değildir.”
Soruyor: “Bu koşullarda, Kürtlerin ne yapmasını bekliyorsunuz?”
Mesud Barzani, Al Jazeere’ye verdiği özel mülakatta şunları belirtmiş: “Geride kalan on yıl içerisinde Sünni ve Şii ortaklarımızla beraber yeni, çoğulcu ve demokratik bir Irak kurmak için çok çalıştık. Ancak maalesef başarıya ulaşamadık... Kürtlerin artık kendi kaderini tayin etmeyi düşünmekten başka çaresi kalmamıştır.”
Irak’ta yeni bir durum ortaya çıkıyor. Eskiye dönmek pek mümkün gözükmüyor.
Irak Kürtleri, birlikte yaşamaya ya da ayrılmaya karar vermeye hazırlanıyorlar.
Türkiye’nin bu konuda alacağı tutum, her iki taraf için de çok önemlidir.
ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.